Als u zich afvraagt of een bewonerscommissie nou wel zin heeft, of dat nou wel wat oplevert, leest u dan de samenvatting van het rapport van de Bewonerscommissie Meerwaldt uit 2002 eens. Of het hele rapport. De link daarheen vindt u onderaan deze pagina.
Heel in het algemeen en kort gezegd, heeft een bewonerscommissie veel meer rechten dan individuele huurders. Een verhuurder dient in haar beleid serieus rekening te houden met vragen en adviezen van een bewonerscommissie. Oftewel: als huurder heeft u veel minder rechten dan een bewonerscommissie. Tegenover die rechten staan uiteraard ook plichten. Dus als u huurt en er in uw wooncomplex geen bewonerscommissie fungeert, doet u zichzelf behoorlijk te kort…
De Bewonerscommissie Meerwaldt vertegenwoordigde van 2001 tot medio 2016 het woningcomplex Meerwaldt en was aangesloten bij het toenmalige Huurdersplatform Palladion. In die jaren produceerde de Bewonerscommissie Meerwaldt 79 nieuwsbrieven voor de huurders in dit complex. In juni 2016 stopte deze bewonerscommissie haar werk, na ernstige meningsverschilen met de verhuurder over woonoverlast – zie verderop.
Die bewonerscommissie ontstond rond 2001, toen de woningen te koop waren aangeboden. De 24 eengezinswoningen in het complex waren in 1985 gebouwd als leerobject, met name voor energiebesparing, maar ook als experiment om met speciaal bouwmateriaal op de bouwkosten te besparen. Drie bewoners namen na het verkoopaanbod het initiatief voor een enquête naar de staat van onderhoud – want, tja: wát ga je misschien kopen??? Zij rapporteerden hierover geheel op eigen kracht aan De Dageraad, de toenmalige eigenaar van de woningen.
Dit leidde tot een flinke inhaalslag, vooral voor de gevelafwerking, de kruipruimtes en de verwarmingssystemen. De vinklijst waarmee de bewonerscommissie de voortgang bijhielde, bevatte heel wat aandachtspunten. Bewoners en bewonerscommissie participeerden bij dit project intensief en vaak tot en met het niveau van meebeslissen. De Nederlandse Woonbond ondersteunde het project onder meer met een Energie Prestatie Advies (EPA). In de tussentijd trok De Dageraad het verkoopaanbod in. In die zelfde tijd evolueerde de initiatiefgroep tot bewonerscommissie.
Toen dat inhaalproject niet meer alle energie opeiste, kwam het aspect leefbaarheid meer in de aandacht. Najaar 2006 richtte de aandacht zich daarbij vooral op de parkeerdruk, waarover u elders op deze site kunt lezen.
De bewonerscommissie hanteerde als doelstelling: veilig, gezond en comfortabel wonen voor alle bewoners, tegen een redelijke en betaalbare prijs, leefbaarheid dus. Waar deze bewonerscommissie helaas geen winst bleek te kunnen boeken, is het terrein van woonoverlast. En dat:
ondanks dat deze overlast volgens diverse media steeds vaker voorkomt, en;
ondanks dat er in de afgelopen jaren positieve ervaringen zijn opgedaan met het instrument van de gedragsaanwijzing, als een flexibele maatregel tussen de extremen van niets doen en huisuitzetting; gedragsaanwijzing als een mogelijk belangrijke bijdrage aan leefbaarheid in de wijk.
ondanks dat zelfs AEDES, de vereniging van woningcorporaties, de urgentie en de mogelijkheden voor optreden erkent en bewonerscommissies de meest nabije 'ogen en oren' van corporaties in de buurten zijn.
Waar woonoverlast gedoogd wordt, gaat leefbaarheid verloren. Overlast trekt overlast aan (plus al of niet stille supporters, en woonfraude), waardoor gemakkelijk netwerken ontstaan waarin de leden elkaars antisociale gedrag versterken en in stand houden. Overlast stimuleert, zet op z'n minst de deur wagenwijd open, zeker waar autoriteiten wegkijken of bij conflicten onvoldoende hoor en wederhoor toepassen, voor:
een hoog verloop van huishoudens, waardoor buurtgenoten elkaar steeds minder kennen en accepteren(1);
angst, vooral angst voor intimidatie, waardoor gemakkelijk een vicieuze cirkel ontstaat omdat sommige overlastgevers juist daaraan meer motivatie ontlenen om op hun pad verder te gaan. Dus: nog meer overlast en meer angst;
agressiviteit bij slachtoffers van overlast. Waar zulke agressiviteit ontstaat, kan die ook een onderdeel van een vicieuze cirkel worden. De tegengestelde slachtofferreactie komt ook voor: berusting, wat het zelfde effect heeft als het wegkijken door autoriteiten.
loyaliteitsproblemen tussen buren, omdat overlastgevenden en slachtoffers van die overlast deel uit maken van groepjes buurtgenoten, groepjes die elkaar in veel gevallen overlappen – maar dat slechts gedeeltelijk. Door woonfraude ontbrandt er dan gemakkelijk een quasi-burgeroorlog op microschaal, compleet met collaborateurs.
dat door een of meer van dergelijke factoren de basis voor nabuurschap ondermijnd wordt, terwijl dat tegenwoordig zo vaak gepropageerd en soms zelfs afgedwongen wordt onder de leuze van 'participatiesamenleving'.
Rond de overlasthaard ontstaan bij verschillende omwonenden na verloop van tijd gemakkelijk posttraumatische stressklachten. Dat is besmettelijk; kortom een gevaar voor de volksgezondheid, ook al is dat wellicht op een schaal van enkele tientallen meest betrokkenen.
Een Chinese keizer formuleerde ooit een belangrijke basisregel voor het voorkomen van burenruzie: "Alleen waar ruimte en tijd goed geordend zijn, kan vrede heersen". Aldus de overlevering. Naast lokale overheden hebben juist woningcorporaties hier een verantwoordelijkheid waar het gaat om huurders, omdat zij in grote steden zo veel bezit hebben. Omdat in die grote steden heel veel illegale onderhuur wordt geconstateerd (2), is een zeer voor de hand liggende maatregel dat bij ernstige of herhaalde overlastsignalen zonder aarzelen zorgvuldig gekeken wordt naar de rechtmatigheid van de bewoning. Zonder dat waant de anonieme illegale onderhuurder zich immers ongrijpbaar, intouchable, en wordt de verhuurder wellicht ongewild de facilitator van ellende, zoals weedplantages, witwassen, mensenhandel en andere vormen van ondermijning…
Illegaal onderhuren: zeker als je een bedrijf hebt, moet je minstens de verhuurder, de Gemeentelijke Basisregistratie Personen (BRP), de Kamer van Koophandel, wellicht de politie, en zeker je buren misleiden – iemand vergeten…? Op 13 februari 2019 hadden het FD, NRC, AT5, BinnenlandsBestuur, MetroNieuws, NOS en andere media hierover uitgebreid bericht.
Diverse huurvoorwaarden en bepalingen in het Burgerlijk Wetboek bieden gerichte handvatten. Nu de handhaving nog. Het argument dat de aanpak van illegale onderhuur belemmerd wordt door privacyregels, is tamelijk zwak. Het gaat hierbij immers niet om louter privégegevens, maar om de simpele identiteitsbepaling in het kader van een transactie tussen huurder en verhuurder.
Handhaving is op zo veel terreinen in Nederland een zwaar verwaarloosd gebied. Helaas, wie goed rondkijkt, kan in diverse sectoren zien dat handhaving net als onderhoud en reparatie een lagere status heeft dan nieuwbouw. Carla Rus schreef in haar essay over de Slag om de Schelde (TROUW, 4 april 2015) hoe dit statusprobleem in de Tweede Wereldoorlog de Zeeuwse bevolking is opgebroken, en hoe dit ook een rol speelde bij Montgomery's falende prestigeproject Market Garden bij Arnhem. Voor Amsterdam Nieuw-West wees wijlen Hein de Haan meermalen op de naar zijn idee ernstige en doelbewuste verwaarlozing van vooral de huurwoningen.
De bewonerscommissie bestond tot 23 oktober 2007 uit Fred Vos en Arnold Paalvast. Wegens verhuizing – vanwege ernstige woonoverlast – gaf Fred Vos zijn functie als penningmeester per 23 oktober 2007 op. Contactpersoon voor de bewonerscommissie was tot medio 2016: Arnold Paalvast. Hij legde zijn functie na zestien jaar neer vanwege ernstige woonoverlast.
Over de vele verschijningsvormen en aspecten van bewonerscommissies: kijk op de Nederlandse Wikipedia
Maar wat is dan een 'duurzame gemeenschap'? De EU Ministerraad legde hierover in het zogenoemde Akkoord van Bristol van 2005 het volgende vast:
"Duurzame gemeenschappen zijn plaatsen waar mensen willen wonen en werken, nu en in de toekomst. Ze voldoen aan de uiteenlopende behoeften van bestaande en toekomstige bewoners, houden rekening met het leefmilieu en dragen bij aan een hoge kwaliteit van leven. Ze zijn veilig en sluiten niemand uit, zijn het product van een goede planning, zijn goed gebouwd en worden goed bestuurd, en bieden iedereen gelijke kansen en een goede dienstverlening."
(ODPM, UK Presidency of the EU 2005, Ministerial Informal. Bristol, p. 6-7 December 2005).
Onderdeel van zo'n duurzame gemeenschap is dat er tussen de verschillende partijen sprake is van gelijkwaardigheid, van 'equality of arms', met name tussen burgers en bestuur. Daar wringt het nog weleens.
naar het begin van de pagina terug
Huurdersplatform Palladion
Het rapport over de staat van onderhoud, januari 2001
Samenvatting van het rapport en nawoord, januari 2001 - maart 2008
Over leefbaarheid